نظرات جنجالي استاد شجريان در مورد تار و سه تار

[mrbmaster]

نظرات استاد شجريان در مورد تار و سه تار در ذيل جهت اظهار نظر دوستان مي آورم اظهارات ايشان به گونه اي برداشت شده كه اصولا صداي ساز تار و سه تار به پوست و صفحه نسبت دارد و كاسه جنبه تقويت دارد يعني صداي تار يحي به پوست آن بستگي دارد نه كيفيت كاسه ساز .

"ساز شکلش عوض نمي شود. فقط پوست عوض مي شود. من يک توضيحي بدهم. خيلي از مردم و حتي نوازنده ها فکر مي کنند که صداي ساز مربوط به آن کاسه يي است که ساخته شده است. نه آن کاسه رزونانس است. کاسه رزونانس حکم آمپلي فاير و بلندگو را دارد. صدا را تقويت مي کند و رنگ هايي هم با آن به صدا مي دهد. همان طور که با آمپلي فاير مي توانيم صداها را کم و زياد و دستکاري کنيم.
حالا چرا من مي گويم، تارهاي صوتي ساز آن صفحه است؟ شما تار يحيي را که همه مي دانند بسيار خوش صداست، اگر پوستش را يا خرک يحيي را عوض کنيم ديگر آن صدا را نمي دهد. در حالي که کاسه و دسته و سيم همان است. شما اگر پوست را عوض کنيد، يا حتي پوست را عوض نکنيد و فقط آن خرکي را که خود يحيي ساخته عوض کنيد و يک شکل ديگري بسازيد، ديگر رنگ صدا عوض مي شود. ديگر نوازنده آن لذت قبلي را نمي تواند تجربه کند. صراحي را من يک جوري طراحي کردم که مثل خانواده ويولن بتواند حتي با هشت اندازه يي که ويولن ساخته مي شود، ساخته شود. يعني هر کاري که با ويولن مي توان کرد و هرگونه يي که مي شود ويولن را نواخت، به همان شکل مي شود صراحي را هم نواخت. درحال حاضر در کارگاه داريم روي اندازه هاي ديگر آن کار مي کنيم. حتي داريم نمونه کنترباس که سيم کنترباس رويش انداخته مي شود را مي سازيم."

اين نظرات بگو نه اي برداشت شده كه موجبات دلخوري سازندگان ساز را پديد آورده در پاسخ اينگونه گفته اند كه يعني اگر پوست خوب را بر هر شيئ كاسه مانند بكشند صداي خوب ميدهد يا با پوست خوب ميتوان هر تار بد صدايي را درست كرد كه كمي عجيب است حال نظر دوستان در مورد اين مبحث و مكانيسم توليد و رنگ آميزي و طنين خاص ساز تار چيست؟

[Arman_awn]

من از این کار آقای شجریان خیلی تعجب کردم. البته جای بسی تقدیر داره
که ساز جدیدی رو معرفی کردن، اما این نظرها در مورد تار و سه تار فکر کنم
نیاز به تامل بیشتر داشته باشه. صد در صد کاسه در رنگ صدای ساز تاثیر خیلی
زیاد داره و با کشیدن پوست تار روی هر کاسه ای نمیشه صدای تار از اون دربیاد...

[arian]

اگر پوست خوب را بر هر شيئ كاسه مانند بكشند صداي خوب ميدهد يا با پوست خوب ميتوان هر تار بد صدايي را درست كرد .

ايشون اشاره اي به اين مطالب نتيجه گيري شده نداشته اند و كاسه ساز را فقط كاسه رزونانس معرفي كرده اند و اتفاقا اشاره كرده اند „يا خرك” . پس كوچكترين اجزاء نيز در رنگ يا طنين صدا دخيل است ولي هر يك از اين اجزا در كنار يكديگر ميتوانند ساز را داراي طنين يا رزونانس و ساير خصوصيات مخصوص آن ساز كنند .

اين دقيقا مانند ان است كه بگوييم چون گردو گرد است پس هر گردي گردوست.

به نظر من اين عبارت نقض غرض از گفته هاي ايشون است. فكر ميكنم كساني كه دلخور شده اند برداشت اشتباهي داشته اند و يا در اين پست همه ي حرفهاي ايشون نقل نگرديده .

[mrbmaster]

فكر ميكنم استاد مسلم آواز ايران كمي بد موضوع را بيان نموده اند اصولا كاسه ساز از اركان اصلي صدا دهي آن است نقل است كه نابغه هنر تار سازي ايران يحيي پس از مراحل متعدد عمل آوري چوب تار از جمله استفاده از كهنهترين چوب ها با رگه هاي خاص مناطق كويري و نگهداري تنه ها در كنار زاينده رود (براي شسته شدن شيره) و خشك كردن كنار تنور نانوايي و چندين سال در كارگاه يك تنه توت را مهياي ساخت تار مينمود و پس از اين همه مشقت به دقت وصف ناپذيري آن را تراش ميداد و پس از آن اساتيد بنام زمان خود آقا ميرزا حسينقلي و ميرزا عبدالله را جهت امتهان ساز ها دعوت كرده و هر كدام تاييد نميشد در آتش ميسوزاند كه اين امر به خودي خود گوياي اهميت خاص چوب تار و نحوه تراش و ساخت اعجاب آور آن دارد اگر موضوع فقط پوست بود كه نيازي به اينهمه مرارت و استادي نبود يك قصاب هم با پوست بره تودلي ميتوانست تار ساز خوبي شود.


استاد به درستي اشاره كرده اند كه كاسه تار حكم ايجاد رزونانس و تشديد و تقويت صوت را دارد ولي اين را نيز فرموده اند كه نقش ديگر كاسه اضافه كردن رنگ خاص خود به صداي تار است كه همه داستان همين است تمام آن مشقات استاد يحيي و ساير هنرمندان تار ساز همين است كه با نبوغ و ذوق خود به گونه اي اين كاسه و زوايا و انحناها و نحوه تراش را پرداخته كنند كه تار صداي تار بدهد و رنگ و مغز صداي تار ايراني را به گوش برساند اين موضوع كه سيم و پوست صدا را توليد ميكنند نگاه بسيار ابتدايي و ساده انگارانه به مكانيسم توليد صداي تار است البته دوستان و اساتيد فن بسيار بهتر از حقير ميدانند كه پوست علاوه بر ايجاد طنينن صدا وظيفه اصليش خصوصا در نقاره فيلتر صداي خروجي است كه صدا را اصطلاحا كمي تو دماغي ميكند و رنگ شرقي ميدهد كاسه نيز همين نقش را دارد رزونانس خاص توت و زوايا و جنس چوب و نحوه تراش كاسه حكم فيلتر خاص ديگريست كه در كنار پوست صدا را از كاسه و نقاره خارج ميكند هر چه از عمر كاسه تار ميگذرد صداي آن بهتر ميشود پس كاسه بسيار با اهميت است ضمنا جزء غير قابل تعويض تار است و ارزش ساز به كاسه اش است ولي پوست را هميشه ميتوان تعويض كرد هر دو در كنار هم صدا را مسازند ولي كاسه ركن اصلي را دارد من خودم يك تار مشقي داشتم و يك تار كاملا حرفه اي ساخته دست استاد از يك نوع پوست اعلا بر هر دو كشيدم صداي هر دو بسيار بهتر شد ولي ساز مشقي هنوز صداي مشقي ميداد و ساز حرفه اي بود كه صدايي بسيار دل انگيز و گوش نواز مغز دار تار ايراني را به گوش ميرساند.

[navayar]

آقاي شخريان باز كه مضخرف گفته از طرف من ببخشيدش
آخه از وقتي كه فرار كرده بدتر شده هرچند كه با صداي نكره اش گوشمونو آزار ميداد ولي حالا نطقش باز شده

[danesh72]

آقاي شخريان باز كه مضخرف گفته از طرف من ببخشيدش
آخه از وقتي كه فرار كرده بدتر شده هرچند كه با صداي نكره اش گوشمونو آزار ميداد ولي حالا نطقش باز شده

دوست عزيز اين كه با نظرات و عقايد كسي مخالف باشيم نبايد . دليل موجه اي نيست كه توهين كنيم .
من هم با بيشتر نظرات سياسي شجريان مخالفم ولي ايا انصافا صداي ايشون نكره است؟؟؟؟

- - - Updated - - -

[saeidahmadi]

آقاي شخريان باز كه مضخرف گفته از طرف من ببخشيدش
آخه از وقتي كه فرار كرده بدتر شده هرچند كه با صداي نكره اش گوشمونو آزار ميداد ولي حالا نطقش باز شده

میشه یه کم از صدای خودت اینجا بذاری تا به فیض برسیم آخه همش که نباید صدای نکره شجریانو بشنویم تو رو خدا یه دهن برامون بخون دیگه از صدای شجریان خسته شدیم.
خجالت هم خوب چیزیه!!! تو که همیشه مزخرف میگه بهتره روش درست نوشتنشو یاد بگیری اینطور بنویسش (مزخرف)

- - - Updated - - -

آقاي شخريان باز كه مضخرف گفته از طرف من ببخشيدش
آخه از وقتي كه فرار كرده بدتر شده هرچند كه با صداي نكره اش گوشمونو آزار ميداد ولي حالا نطقش باز شده

میشه یه کم از صدای خودت اینجا بذاری تا به فیض برسیم آخه همش که نباید صدای نکره شجریانو بشنویم تو رو خدا یه دهن برامون بخون دیگه از صدای شجریان خسته شدیم.
خجالت هم خوب چیزیه!!! تو که همیشه مزخرف میگه بهتره روش درست نوشتنشو یاد بگیری اینطور بنویسش (مزخرف)