معرفی کتب منتشر شده پیرامون ساز کمانچه

[Kamanche]

وجود کتب موسیقایی ، چه از نوع آموزشی و چه تحلیلی ، مثلما می تواند در پیشرفت هنرجویان این رشته موثر باشد . در سه دهه ی گذشته انتشار کتاب پیرامون سازهای موسیقی ایران رشد چشگیری داشته است و کمتر سازی بوده که متد و قطعات آموزشی و بعضا مباحث تحلیلی پیرامون آن انتشار نیافته باشد . اما هیچ گاه در میان سازهای ایرانی مساواتی از این نظر ندیدیم .
کمانچه را شاید بتوان یکی از فقیرترین های این حوزه نامید . باید اشاره کرد تا به حال ، یک کتاب رسمی آموزشی مخصوص و یکی دو کتاب شامل قطعات آموزشی توسط اساتید این ساز منتشر شده که بعضی از آنها هم در گذشته به چاپ رسیده اند و اکنون به سختی می توان آنها را تهیه کرد .

به هر روی ، بازهم با این شرایط معرفی همین چند کتاب هم می تواند برای اهالی این ساز مفید واقع شود
در این تاپیک به معرفی و تبادل نظر بیشتر پیرامون این کتب خواهیم پرداخت.

[Kamanche]

نواخته های استاد بهاری
گرد آورنده : مهدی علومی
ناشر : موسسه ی فرهنگی هنری ماهور
96 صفحه
قیمت تا پایان سال 1387 : 12000 ریال
چاپ اول : 1380


[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

این کتاب شمال 36 قطعه از بداهه نوازی های استاد علی اصغر بهاری است که در لحظه ی اجرا خلق شده اند . شاید بتوان گفت مهمترین ویژگی این کتاب نیزهمین نکته است که قطعات از پیش ساخته شده نیستد و حاصل ذوق و قریحه ی لحظه ی استاد بوده اند .
نگارنده برای اجرای بهتر قطعات علامت های را به کار برده که کم کم در فرهنگ نت نویسی برای کمانچه در حال جا افتادن است و تقریبا مشابه علاماتی است که هنرمند گرامی مهدی آذرسینا در کتاب شیوه ی کمانچه نوازی خود به کار برده است.
از دیگر نکات کتاب پایبند بودن به کوک های اجرایی استاد بهاری است. برای مثال کوک قطعات بیات ترک ر ، لا ، دو ، سل است یا کوک قطعات چهارگاه ر ، لا ، ر فا سری نوشته شده است.
قطعات انتخابی نیز از تنوع خوبی برخوردارند و تقریبا از تمامی دستگاه ها و آواز های موسیقی دستگاهی ایران ، قطعاتی به صورت ضربی ، پیش درآمد و چهارمضراب انتخاب شده است.
فارغ از این قضایا ، بررسی بیشتر روی جزییات قطعات این کتاب که همه در لحظه اجرا شده اند زمینه ی بسیار خوبی خواهد شد برای آشنایی بیشتر با شیوه های نوازندگی استاد بهاری در قطعات ضربی . چه استاد بهاری در زمینه اجرای ضربی ها از سرآمدان زمان خود بودند .

[Kamanche]

بیست قطعه برای کمانچه
از سعید فرج پوری
ناشر : موسسه ی فرهنگی هنری ماهور
80 صفحه
چاپ اول : 1385
قیمت چاپ اول : 16000 ریال


[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

بیست قطعه برای کمانچه ، اثر سعید فرج پوری از معدود کتب منتشر شده پیرامون کمانچه و شاید تنها کتاب منتشر شده و دربرگیرنده ی قطعات اجرایی برای این ساز است. هنرمند گرامی سعید فرج پوری که پس از انقلاب از کمانچه نوازان فعال در عرصه ی موسیقی ایرانی بوده است با انتشار بیست قطعه از آثار خود فعالیت خود را در انتشار کتب آموزشی نیز آغاز کرد .
در این باره ایشان در ابتدای مقدمه ی کتاب چنین می گوید :
کتابی که پیش رو دارید مجموعه ی قطعاتی است که در طول دو دهه ی گذشته در
آثار مختلف به صورت تکنوازی اجرا شده اند و بخشی از آنها را به صورت گروه نوازی اجرا کرده ام که به صورت کاست و سی دی منتشر شده اند .
با توجه به نیاز هنرجویان کمانچه و کاستی هایی که در این زمینه وجود داشت ، بر آن شدم این قطعات را به صورت مجموعه ای در آورده و منتشر نمایم ... .

از نکات مثبت کتاب می توان به تنوع قطعات انتخاب شده در دستگاه های موسیقی ایرانی و همچنین توجه به انواع ضربی های موجود در موسیقی ایرانی اعم از پیش درآمد ، چهارمضراب ، ضربی های متنوع و رنگ های زیبا اشاره کرد .
از نکات دیگر مورد توجه ، تنوع قطعات از نظر سال ساخت و اجراست که آثار جناب فرج پوری را از سال 1364 تا 1377 در بر دارد .
از مشهورترین قطعات انتخاب شده در این کتاب میتوان به : ضربی بیات ترک (رهگذر) چهارمضراب مخالف (اجرا شده در آلبوم آسمان عشق) رنگ سه گاه (خرامان) رنگ همایون (مستانه) ، قطعه ی کردی ماهور تقدیم شده به اردشیر کامکار ، چهارمضراب سرمست و چهارمضراب انتظار (اجرا شده در آلبوم دریای بی پایان) قطعه ی چهارگاه (اجرا شده در آلبوم صبحگاهی) قطعه ی حکایت (اجرا شده درآلبوم شوریده) و دیگر قطعات اجرا شده در آلبوم های متنوع ایشان اشاره کرد .

[Kamanche]

شیوه ی کمانچه نوازی
مولف : مهدی آذرسینا

ناشر : سروش
166 صفحه

چاپ اول : 1371
قیمت چاپ اول : 7350 ریال

شیوه کمانچه نوازی فعلا تنها کتابی است که برای آموزش ساز کمانچه نوشته شده است. کتابی در چهار جلد که از مباحث مقدماتی شروع و در پایان کتاب چهارم قطعات نوشته شده برای نوازندگان حرفه ای می رسد .

در این کتاب علاوه بر قطعات نوشته شده ی آموزشی می خوانیم :
تقریظ ،از استاد بهاری
تقریظ ، از استاد تجویدی
درآمد ، نگاهی مختصر به موسیقی و روش های آموزش آن
چگونگی تالیف روش کمانچه نوازی
درباره ی کمانچه
بحثی پیرامون فاصله و ریتم در موسیقی ایرانی
امکانات نوازندگی کمانچه


کتاب با دو تقریظ از اساتید علی اصغر بهاری و علی تجویدی آغاز می شود که استاد بهاری متن کوتاهی درباره لزوم ایجاد کتب آموزشی پیرامون ساز کمانچه و استاد تجویدی متن بلندی در باره تاریخچه ی کمانچه و کمانچه نوازی و همچنین توضیحاتی پیرامون مولف کتاب و تلاش های او برای نوشتن مطالب کتاب ، نگاشته اند .
درس ها با آموزش های آرشه کشی و انگشت گذاری و حالت مختلف آن ، روی چهار سیمی که می ، لا، ر، سل کوک می شوند شروع می شود و کم کم بعد از طی شدن آموزش های اولیه ، پیش درآمد ها و ضربی های نواخته شده از اساتید مختلف به هنرجو آموزش داده می شود .
همچنین در طی روند اموزشی قطعاتی از کتاب ویلن هنرستان و همینطور درسهایی مربوط به نواختن گامهای غربی انتخاب و پس از تنظیم برای کمانچه در بین قطعات گنجانده شده است که به نظر مناسب می آید .
اما در این میان ، هنوز این کتاب به عنوان کتاب رسمی آموزش کمانچه در بین همه ی اساتید این ساز رایج نیست دلیل آن نیز هنوز بر من روشن نشده اما تا جایی که بنده به شخصه دیده ام ، مدرسین محترمی که به آموزش بر مبنای متد نوشتاری معتقدند ، معمولا برای آموزش کمانچه ، از ترکیب کتب مختلف آموزش ویولون ایرانی ، غربی و همین کتاب جناب آذرسینا استفاده می کنند .
ضمنا این کتاب تقریبا در بازار کتاب نایاب است. گویا سالهاست تجدید چاپ نشده و فقط شاید بتوان در آموزشگاه جناب آذرسینا آن را تهیه کرد .
به هر حال بحث پیرامون این کتاب فراوان است اما بنده به ذکر همین نکات بسنده میکنم .
امیدوارم دوستان دیگری که نکاتی در ذهن دارند با ما در میان بگذارند .

[leilalgh]

اموزش کمانچه اذری جلد 1 و 2 تالیف استاد علی فرشباف انتشارات فروزش تبریز

[arashkhatamii]

تاپیک مفیدی بود دوست عزیز و من کتاب استاد بهاری رو ندیده بودم که در اولین فرصت تهیه می کنمش
به هر حال بسیار ممنونم

[faramarzlotfy]

حدیث مهر
مجموعه آواز و قطعات ضربی
برای ویولن و کمانچه
نوشته رحمت الله بدیعی

1-آنچه در این کتاب ملاحظه می کنید هفت قسمت از قطعات کوتاه و بلند موسیقی ایرانی برای کمانچه است. لازم به توضیح است که راک ها در ماهور و اواز بیات کرد یا کرد بیات چون در ردیف ویولن استاد صبا به طور مختصر اشاره شده لذا آن دو را تنظیم نموده که میتواند هر کدام قطعه ای مستقل برای اجرا محسوب گردد.
2-دخترک ژولیده در چهارگاه از استاد علی نقی وزیری در راست کوک و چپ کوک برای کمانچه تنظیم و همراه با دو قطعه دیگر شور و سه گاه در سی دی حدیث مهر که با این دفتر همراه است تقدیم هنرمندان میگردد.

توضیحاتی از استاد رحمت الله بدیعی در مورد کتاب فوق میباشند.