لیست کاربران برچسب شده در تاپیک

نمایش نتایج: از 1 به 7 از 7

موضوع: فرق دستگاه و آواز چیست؟

  1. #1
    m_vilon آواتار ها
    دوست خوب

    وضعیت
    افلاین
    عنوان کاربری
    دوست خوب
    شماره عضویت
    31
    تاریخ عضویت
    Aug 2005
    سن
    38
    نوشته ها
    148
    میانگین پست در روز
    0.02
    تشکر از پست
    371
    272 بار تشکر شده در 92 پست
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Thumbs Up/Down
    Received: 0/0
    Given: 0/0
    میزان امتیاز
    0

    پیش فرض فرق دستگاه و آواز چیست؟


    0 Not allowed! Not allowed!
    برای بسیاری از هنرآموزان در ابتدای کار این سوال مطرح میشود که مثلا چرا شور و ماهور و ... „دستگاه” و بیات اصفهان و دشتی و ... „آواز” نامیده میشوند .
    برای توضیح این مسئله نخست باید بفهیم که اصولا دستگاهها چگونه از هم شناخته می شوند و چه فرقی با هم دارند .
    برای آغاز دستگاه ماهور را در نظر بگیرید ، همانطور که برای نوازندگان تار و سه تار مرسوم است و می دانند پرده های ماهور در گام دو همگی بکار هستند (یعنی ربع پرده و نیم پرده نیستند یا به عبارت دیگر سری و کرن و بمل و دیز نیستند) (البته نوازندگان ویلن و کمانچه معمولا ماهور ر یا سل می نوازند که به ترتیب دو دیز و فا دیز می شوند) حال مهمترین مسئله ای که مایه تفاوت دستگاهی از دیگری می شود خارج شدن پرده ها از حالت بکار می باشد مثلا اگر در دستگاه „ماهور دو” یا به عبارت بهتر „گام دو” نت می کرن شود حالت ایجاد شده را آواز افشاری می نامند ولی اگر نت لا کرن و سی بمل شود حالت جدید را دستگاه شور می نامند یا اگر لا کرن و می بمل شود این حالت را آواز بیات اصفهان می نامند و ... .
    توجه داشته باشید که این تغییر پرده ها فقط جنبه نظری ندارد و هنگام شنیدن حتی برای کسانی که آشنا به دستگاهها نیستند ، اینکه حداقل تغییری ایجاد شده واضح است به این صورت که مثلا هنگام شنیدن ماهور احساس شادی بیشتری نسبت به شور در انسان ایجاد می شود یا دستگاه چهارگاه احساس شکوه و عظمت بیشتری نسبت به مثلا دشتی که سوزناک تر است دارد . البته این قواعد هرگز کلی نیست و اصولا موسیقی چیزی نیست که استثنا نداشته باشد . مثلا آهنگ معروف „ای ایران” در دستگاه دشتی که عموما غم انگیز است توسط استاد روح الله خالقی تصنیف شده است که کاملا حماسی است و این مسئله به توانایی و ذوق و استعداد آهنگسازان دارد که بتوانند چنین هنر نمایی ها را انجام دهند والا میتوان گفت که 90% تصنیف های دشتی سوزناک هستند مثلا آهنگهای عارف قزوینی مانند „گریه کن” و „گریه را به مستی بهانه کردم” و آهنگهای مرتضی محجوبی مانند „کاروان” و „نوای نی” و آهنگ „آه سحر” از روح الله خالقی .
    حال به بیان فرق دستگاه و آوازها می پردازیم :
    اصولا آوازها زیر مجموعه دستگاه ها هستند یعنی آوازها از نظر پرده هایی که نواخته می شوند مانند آن دستگاهی هستند که جزو آن هستند یعنی مثلا ابوعطا در پرده های شور نواخته می شود فقط با این تفاوت که نت شاهد تغییر کرده است ولی هرگز نمی توان ماهور را در پرده های شور نواخت مگر در مرکب نوازی که یک گوشه دلکش ماهور منطبق برگوشه شهناز شور می شود .
    تقسیم بندی بدین صورت است :
    1- دستگاه ماهور شامل آواز راست پنجگاه می باشد .
    2- دستگاه شور شامل آوازهای دشتی – ابوعطا – افشاری – بیات ترک و نوا است.
    3- دستگاه همایون شامل دستگاه بیات اصفهان است.
    4- دستگاه چهارگاه
    5- دستگاه سه گاه
    دسته بندی فوق را استاد علی نقی وزیری بنا نموده اند ولی قدما بر هفت دستگاه و پنج آواز معتقدند بدین صورت که راست پنجگاه و نوا را نیز دستگاه جداگانه به شمار می آورند ولی نوا نیز دقیقا در پرده های شور و راست پنجگاه نیز در پرده های ماهور نواخته می شود که به این علت تقسیم بندی وزیری علمی تر به نظر می رسد .
    البته عده ای نیز بر نظریه دوازده دستگاه معتقند چون واقعا اگر جنبه نظری را کنار بگذاریم دستگاه ها هنگام شنیدن کاملا تفاوت می کنند و دیگر اینکه برخلاف این تقسیم بندی ها بویژه در مورد دستگاه شور آوازهای آن کاملا متفاوت و گاهی شبیه دیگر دستگاه ها هستند مثلا بیات ترک بیشتر از اینکه شبیه شور باشد مانند ماهور است و افشاری شبیه نوا و تا حدی سه گاه می باشد .
    نکته دیگر اینکه اصول مرکب نوازی دقیقا مبتنی بر آگاهی از همین مطالب دارد و کسانی که بر این موارد تسلط داشته باشند براحتی می توانند از هر دستگاهی به دستگاه دیگر تغییر مقام بدهند و از نظر علمی هیچ محدودیتی برای مرکب نوازی وجود ندارد هر چند که تا کنون این کار برای همه دستگاهها مرسوم (یا به عبارت بهتر اختراع نشده است) نشده است ولی برای مثال اخیرا مرکب نوازی از همایون به بیات ترک که اینجانب تاکنون نشنیده بودم توسط مرحوم ایرج بسطامی اجرا شده است

    __________________

    نوشته شده توسط سعید انصاری
    منیع : سایت هارمونیا
    ویرایش توسط Leon : Monday 14 April 2008 در ساعت 01:40 PM
    بهترين چيز نگاهي است كه از حادثه عشق تَر است. (سهراب سپهري)

  2. 12 کاربر برای این پست از m_vilon تشکر کرده اند:


  3. # ADS
     

  4. #2
    Hes_r آواتار ها
    مسئول بازنشسته

    وضعیت
    افلاین
    عنوان کاربری
    مسئول بازنشسته
    شماره عضویت
    277
    تاریخ عضویت
    Jul 2005
    نوشته ها
    2,720
    میانگین پست در روز
    0.40
    تشکر از پست
    1,515
    3,659 بار تشکر شده در 1,294 پست

    شبکه های اجتماعی من

    Add Hes_r on Facebook
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    2 Thread(s)
    Thumbs Up/Down
    Received: 105/5
    Given: 6/0
    میزان امتیاز
    21

    پیش فرض


    0 Not allowed! Not allowed!
    ممنون

    انتقال - حسام
    Yahoo ID : Hes_r
    Facebook : Hessam Rostamian

    No Pain ... No Gain
    AK8


  5. کاربران زیر از Hes_r به خاطر این پست تشکر کرده اند:


  6. #3
    shbaharehs آواتار ها
    مسئول بازنشسته

    وضعیت
    افلاین
    عنوان کاربری
    مسئول بازنشسته
    شماره عضویت
    286
    تاریخ عضویت
    Oct 2006
    نوشته ها
    1,024
    میانگین پست در روز
    0.16
    تشکر از پست
    1,714
    1,560 بار تشکر شده در 635 پست
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    1 Thread(s)
    Thumbs Up/Down
    Received: 6/0
    Given: 0/0
    میزان امتیاز
    0

    پیش فرض


    0 Not allowed! Not allowed!
    ممنون! همه چيزو داشت!
    خوابیدی بدون لالایی و قصه, بگیر اسوده بخواب بی درد و غصه...

  7. کاربران زیر از shbaharehs به خاطر این پست تشکر کرده اند:


  8. #4
    مسئول بازنشسته

    وضعیت
    افلاین
    عنوان کاربری
    مسئول بازنشسته
    شماره عضویت
    4127
    تاریخ عضویت
    Jan 2008
    نوشته ها
    344
    میانگین پست در روز
    0.06
    تشکر از پست
    21
    1,016 بار تشکر شده در 306 پست
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Thumbs Up/Down
    Received: 1/1
    Given: 0/0
    میزان امتیاز
    17

    پیش فرض


    0 Not allowed! Not allowed!
    می‌شه یه‌کم «غُر» بزنیم؟!


    این شکل تقسیم، یه کمی انگار ساده‌تر از اون‌چیزی‌ه که عملاً می‌شنویم. موضوع، یه‌کم این شکلی‌ه که ردیف، به عنوان یه رپرتوار مشخص، «هست» و تقسیمهای خودش رو هم داره؛ مثل باریدن بارون که یه پدیدهٔ بیرونی‌ای‌ه. حالا یه نظریهٔ هواشناسانه دربارهٔ بارون، وقتی «درست»ه که اون چه که «هست» رو حتی یمکن دقیق توصیف کنه؛ نه این که یه نظریه‌ای بدیم و بعد، اگه بارون یه‌جور دیگه اومد، به بارون فحش بدیم! اگه «راست‌پنجگاه»، به همین شکلی که توی یه روایت مشخص از ردیف هست، «دستگاه» حساب اومده، دیگه این که تعبیری از دستگاه بدیم که راست‌پنجگاه توش دستگاه حساب نیاد یه‌کمی جای بحث داره. مهم‌ه که حواسمون باشه که نظریه‌پرداز، پدیدهٔ مورد بحث رو «تأسیس» نمی‌کنه؛ بلکه «صوری»ش می‌کنه. خلاصه کنم: اگه تو ردیف میرزا عبدالله (مثلاً) به «نوا» می‌گن «دستگاه»، هر تعریفی از «مفهوم دستگاه در ردیف» لزوماً باید جوری باشه که اساساً «ردیف بودن» رپرتوار خاص جناب میرزا رو انکار کنه و یا اگه اون رو به‌عنوان «ردیف» پذیرفت، «نوا» رو دستگاه بشمره. به‌علاوه، فکر می‌کنم که واضح‌ه که این نظریه، فقط و فقط به سیستم مُدال نگاه می‌کنه و اون هم به شکلی کاملاً خاص؛ درحالی‌که نه سیستم مُدال موسیقی سنتی دقیقاً همون سیستم مُدالی‌ه که اونجا حرفش‌ه و نه اساساً سیستم مُدال برای همچو تقسیم‌بندی‌ای کافی‌ه. یه‌کم اغراق چاشنی داستان کنم، می‌تونم بگم که این کار تقریباً مثل این‌ه که ادعا کنیم که همهٔ اونایی که اسمشون «محمد»، «احمد»، «حامد» یا «حمید»ه، با هم فامیل‌ن؛ چون این اسما هم‌ریشه‌ن. واضح‌ه که بررسی سیستم مُدال (و البته تغییراتش) حتماً جزء لاینفک بررسی مشخصه‌های دستگاه‌هاست؛ اما نه هر سیستم مُدالی رو می‌شه سیستم مُدال یه دستگاه دونست و نه سیستم مُدال تنها مشخصهٔ دستگاه‌ه. ساده‌ترین مشخصهٔ بعدی، چیزی‌ه که من دوست دارم به‌ش بگم «حرکت ملودی»، و مثلاً به‌راحتی می‌شه دید که همین مشخصهٔ ساده، چه‌جوری ماهور رو از راست‌پنجگاه و حتی مثلاً بیات کرد رو از دشتی جدا می‌کنه. اینجا، از تفاوتای مربوط به «لحن» و حتی «صدادهی» می‌گذرم و فرض می‌کنم که ردیف رپرتواری برای سازی مشخص نیست و می‌شه اصولاً مستقل از ساز درنظر بگیریمش.

    گذشته از این حرفا، به‌نظرم سؤال اصلی این نبود! سؤال انگار فرق دستگاه و آواز بود. حالا، اگه مبنا رو وضع حاضر ردیف بگیریم، احتمالاً فرقی ندارن، جز در «اندازه». معمولاً، هر دستگاهی (جز شور) علاوه بر گوشه‌های اولیه‌ش (که سیستم مُدال و گردش ملودی رو نشون می‌دن) و یه‌سری گوشه‌های تثبیتی (مثل بسته‌نگار و کرشمه) و تنال (مثل حصار تو چهارگاه) و ملودیک (مثل نصیرخانی تو ماهور) ، یه‌سری مدگردی هم به سیستمهای مُدال دیگه داره (مثلاً، تو راست‌پنجگاه یه سرکی به شور و چهارگاه و همایون هم می‌کشیم) ؛ اما آوازهای ردیف لزوماً یک مدگردی دارن و اون هم به شور. به این ترتیب، انگار که واضعان ردیف وقتی به یه مجموعه می‌گفتن «دستگاه» منظورشون تأکید بر «ساخت‌یافتگی» مجموعهٔ گوشه‌های تشکیل دهنده‌ش بوده در مقابل حیثیت [تقریباً] صرفاً ملودیک «آوازها» (یا «مایه‌ها»).

    خلاصه ــ عمده فرقها توی نسخهٔ حاضر ردیف، از این قرارن:
    1. آوازها کوچیک‌ن، دستگاهها پرگوشه.
    2. دستگاهها ساختار مدگردی پیچیده دارن، آوازها تقریباً ندارن.
    3. پررنگ‌ترین مشخصهٔ آوازها، حیثیت ملودیکشون‌ه، اما دستگاهها علاوه بر حیثیت ملودیک، تثبیت و مدگردی هم دارن.

    به دردی خورد؟
    ویرایش توسط bardyaa : Saturday 23 February 2008 در ساعت 09:10 PM دلیل: خلاصه نداشت!

  9. 9 کاربر برای این پست از bardyaa تشکر کرده اند:


  10. #5
    کاربر جدید

    وضعیت
    افلاین
    عنوان کاربری
    کاربر جدید
    شماره عضویت
    13048
    تاریخ عضویت
    Nov 2008
    نوشته ها
    1
    میانگین پست در روز
    0.00
    تشکر از پست
    0
    1 بار تشکر شده در 1 پست
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Thumbs Up/Down
    Received: 0/0
    Given: 0/0
    میزان امتیاز
    0

    پیش فرض


    0 Not allowed! Not allowed!
    اگه در مورد موسیقی دستگاهی ایران اطلاعاتی خواستید ما در خدمتیم دوستان عزیز ...

    ردیف چپ کوک راست کوک آوازها گوشه ها و ...

    من حدود 10 سال هست که نی کار می کنم.

    شاید بتونم کمکی کنم.

  11. کاربران زیر از alireza_s به خاطر این پست تشکر کرده اند:


  12. #6
    کاربر جدید

    وضعیت
    افلاین
    عنوان کاربری
    کاربر جدید
    شماره عضویت
    24582
    تاریخ عضویت
    Mar 2010
    نوشته ها
    1
    میانگین پست در روز
    0.00
    تشکر از پست
    0
    0 بار تشکر شده در 0 پست
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Thumbs Up/Down
    Received: 0/0
    Given: 0/0
    میزان امتیاز
    0

    پیش فرض


    0 Not allowed! Not allowed!
    سلام اگه ممکنه در مورد دستگاهههای موسیقی محلی بختیاری مطلب بفرستید ممنون

  13. #7
    کاربر جدید

    وضعیت
    افلاین
    عنوان کاربری
    کاربر جدید
    شماره عضویت
    37529
    تاریخ عضویت
    Nov 2010
    نوشته ها
    10
    میانگین پست در روز
    0.00
    تشکر از پست
    11
    5 بار تشکر شده در 4 پست
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Thumbs Up/Down
    Received: 0/0
    Given: 0/0
    میزان امتیاز
    0

    پیش فرض


    0 Not allowed! Not allowed!
    سلام دوست عزیز،موسیقی های محلی عموما بصورت مقامی هستند و مقامهای محلی بختیاری معمولا شور،دشتی و شوشتری هستند.
    اگر همسایه ها همسایه بودند
    در و دیوارها سنگی نبودند

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

علاقه مندي ها (Bookmarks)

علاقه مندي ها (Bookmarks)

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •