استاد حسین یاحقی

[Kamanche]

حسین یاحقی در سال 1282 در تهران متولد شد. خواهر بزرگش کشور خانم ملقب به فرخ لقا زن هنرمندی بود و آوازی خوش داشت این زن در کمانچه شاگرد حسین خان اسماعیل زاده و در سنتور شاگرد سماع حضور بود ولی کمانچه را بهتر می زد.

در قدیم معمول بود وقتی کودکی بدنیا می آمد ، نذری برایش معین می کردند. مادر حسین که چند دختری داشت نذر کرد که اگر پسری به دنیا آورد او را ذاکر سیدالشهدا کند. اتفاقا حسین متلود شد و بعد از چند سالی معلوم شد صدایش هم دلنشین است. قرار شد نذرش را در دهه اول ماه محرم با خواندن تعزیه بر آورد. وی تا موقعی که به بلوغ نرسیده بود آهنگهای تعزیه را زیر نظر میرزا حسین تعزیه گردان فرا میگرفت و در تکیه ی سید اسماعیل و یا شاهزاده ابراهیم ، شبیه فاطمه ی صغری و بلقیس و علی اکبر و قاسم می شد و چون نواختن کمانچه را نزد خواهرش شروع کرده بود و با موسیقی آشنا شده بود و صوتی خوش داشت نقش خود را بسیا خوب از عهده بر می آمد و مورد توجه قرار می گرفت.

پس از چندی خواهرش سفر کرد و حسین نزد استاد کمانچه یعنی حسین اسماعیل زاده به ادامه تعلیمات موسیقی مشغول شد. وی با اینکه یازده سال بیشتر نداشت ولی به قدری به موسیقی علاقه داشت که در تمام مدت کلاس در اتاق انتظار می نشست و مشقهایی که تمام شاگردان می گرفتند خوب گوش می داد و علاوه بر درس خود آنها را هم روی ساز می نواخت.

بعد از دو سال که در محضر استاد بود ، روزی شاعر معروف زمان (ایرج میرزا) بمنزل اسماعیل زاده آمد و استاد ، شاگرد کوچکش را به وی معرفی کرد. حسین در این موقع با ساز خود گاهی می خواند و گاه سوت میزد و در سوت زدن نیز سلیقه داشت. ایرج میرزا که مرد با ذوقی بود استعداد او را دریافت و وی را بسیار تشویق کرد.

استاد هفته ای یک روز با جمعی از اهل ذوق و هنر مانند حاجی خان ضرب گیر و عبدالله خان دوامی و به سلیمانیه و دولاب می رفت و روزی را به خوشی می گذرانیدند . در این ایام حسین شاگردش را نیز به همراع می برد و او از محضر آن استادان نیز استفاده می کرد .

یا حقی هنوز بیشتر از شانزده سال نداشت که کمانچه اش شنیدنی بود و کلاس مشق دایر کرد و برای اینکه بتواند ویولون هم درس بدهد به نواختن این ساز نیز مشغول شد.
در این موقع با صبا دوستی پیدا کرد و صبا او را تشویق کرد که نت یاد بگیرد و خود ، تعلیم وی را بر عهده گرفت و این کار در پیشرفت یاحقی تاثیر بسیار کرد. یاحقی میگفت: حسین خان استادم سخت با نوت مخالف بود و من تحت تاثیر حرفهای او نصایح دوستم صبا را پشت گوش می انداختم ولی به تدریج فهمیدم که باید خط را فرا گرفت و همواره از صبا که مشوق من در این کار بود سپاسگذارم.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]
استاد یاحقی ، حدود سال 1330

یاحقی درنوجوانی سنتور نیز می زد و مخصوصا سماع حضور او را بسی تشویق می کرد که : اگر روی این ساز کار کنی خیلی ترقی میکنی . ولی احتیاجات زندگانی مادی که باید برای اداره ی خود به کلاسش بپردازد وی را از ادامه ی نواختن سنتور باز داشت.

وقتی قرار شد با شرکت سایر استادان صفحه پر کند ، کمانچه را زمین گذارد و ویولون را برداشت. او در چند صفحه به همراه آواز تاج اصفهانی و قمرالملوک وزیری و ادیب خوانساری ویولون نواخته است.

سال های قبل به یاحقی گفتم چرا کمانچه را کنار گذاردی ؟ ویولون زن بسیار است ولی کمانچه کش ها یکی پس از دیگری پیر و ناتوان شده اند و سعی کن دوباره این ساز ملی را حیات تازه ای بخشی . گفت : شاگرد کمانچه پیدا نمی شود، همه ی مردم متجدد شده اند و ویولون می زنند .

در هر حال از آن پس دوباره کمانچه را سیم انداخت و نواختن را آغاز کرد. حالا هم گاهگاهی صدای کمانچه اش از رادیو شنیده می شود. (1)

از شاگردان ممتاز وی می توان به خواهر زاده اش پرویز یاحقی نوازنده ی شهیر ویولون و هنرمند گرامی درویش رضا منظمی نوازنده ی چیره دست کمانچه اشاره کرد .

استاد یاحقی در ششم آبان 1347 چشم از جهان فرو بست.

یادش تا همیشه گرامی .

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] : ویولون حسین یاحقی ، آواز تاج اصفهانی ، در آواز افشاری
[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید] : تصنیف نوای چوپان ، با آواز منوچهر همایون پور و ویولون حسین یاحقی (2)


پانوشت :
(1) قسمت اول متن برگرفته از کتاب سرگذشت موسیقی ایران ، به قلم استاد روح الله خالقی
(2) موسیقی های انتخابی برگرفته از وبلاگ گریلی . [ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

[Kamanche]

مزار استاد یاحقی در آرامگاه ظهیرالدوله