طرحي براي فرايند موسيقايي

[Mona]

مقدمه

امروزه مفهوم فرآيند در سيستم هاي نوين مديريتي به كار گرفته مي شود. در اين مفهوم براي توليد هر محصول سلسله اي از فعاليتها انجام مي گردد. هر فرآيند در درون سيستمي انجام مي گيرد و طي آن ورودي ها پس از طي يك سري فعاليتها به محصول تبديل مي شوند.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

ورودي (داده ها) >>> فرآيند >>> خروجي (محصول)

به منظور بررسي هر چه دقيق تر هر فرآيند، مي توان آن را به اجزاء كوچكتر تقسيم كرده و هر كدام را به صورت مجزا بررسي نمود. با تبديل هر فرآيند به اجزاي خود، به سطوح فرآيندي مي رسيم:

فرآيند كلان (Macro-Process) >>> فرآيند اصلي (Core-Process) >>> فرآيند فرعي (Sub-Process) >>> فعاليت (Activity)

- فرآيند كلان: نشان دهنده تعامل بين سيستم و محيط بيرون است.
- فرآيند اصلي: اجزاء تشكيل دهنده فرآيند كلان
- فرآيند فرعي: اجزاء تشكيل دهنده فرآيند اصلي
- فعاليت: اجزاء تشكيل دهنده فرآيند فرعي

@ كليه ي دريافتي هاي يك سيستم، يك فرآيند اصلي يا فرعي، ورودي هاي آن فرآيند هستند. به همين خاطر محصول يك زيرفرآيند مي تواند ورودي زيرفرآيند بعدي باشد. نتايج، پيامدها و دستاوردهاي حاصله نيز خروجي يا محصول يك فرآيند هستند. ورودي فرآيند مي تواند اطلاعات محيط باشد همچنين خروجي نيز مي تواند به صورت اطلاعات باشد.
@ انجام هر فرآيندي داراي يك مسئول است. از طرفي هر فرآيندي در جهت بهينه سازي روند خود نياز به يك فعاليت كنترلي دارد. اين كنترل مي تواند بر اساس اطلاعات حاصله از يك زيرفرآيند بر زيرفرآيند ديگر صورت گيرد.
@ در هر فرآيند اطلاعات حاصله به صورت مستندات بايگاني مي شوند. در واقع اين اطلاعات نشان دهنده ي نحوه ي شكل گيري زيرفرآيندها و ... و ارتباط آنها با هم است.
@ زيرفرآيندها داراي سازماندهي خاصي مي باشند. مثلا به صورت متوالي و سلسله مراتبي قرار گرفته اند كه در آن هر بخش براي اجرا نياز به زمان خاصي دارد، به اين ترتيب مي توان سطوح مختلف فرآيند را به طور جداگانه بررسي كرد.

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

موسيقي به عنوان فرآيند

موسيقي در اشكال متفاوت خود: نوازندگي (اجراي موسيقي) ، بداهه نوازي (توليد و اجراي در لحظه ي موسيقي) و آهنگسازي (توليد موسيقي) فعاليتهاي پيچيده اي هستند كه هر كدام را مي توان به عنوان يك فرآيند خاص فرض كرد. در نهايت محصول اين فرآيندها مي تواند موسيقي شنيداري (نوازندگي، بداهه نوازي) و يا موسيقي مكتوب (آهنگسازي) باشد.
فرآيندهاي موسيقي به عنوان فرآيند داراي ورودي و خروجي خاص خود مي باشند:

نوازندگي:

ورودي ناشي از اطلاعات محيطي (مثلا صفحه نت) كه تبديل به تصوير موسيقايي در ذهن نوازنده مي شود.

بداهه نوازي:

ورودي ناشي از اطلاعات محيطي و تصوير ساخته شده در لحظه بر اساس اطلاعات محيطي و اطلاعات موجود در ذهن نوازنده.

آهنگسازي:

ورودي ناشي از تصوير شكل گرفته موسيقايي در ذهن بر اساس قواعد ساخت آهنگ.
ماهيت فرآيند نوازندگي و بداهه نوازي به غير از ورودي ها و فعاليت هاي كنترلي، تا حد بسيار به هم شباهت دارد. حال آنكه در اكثر اوقات فرآيند آهنگسازي شامل يك زيرفرآيند تصوير سازي و ساخت آهنگ بوده كه در آن مغز به مثابه يك سيستم، ورودي خود را به خروجي تبديل مي كند. خروجي نيز به واسطه زيرفرآيندهاي ثبت، مكتوب يا بايگاني مي گردد (ثبت در حافظه و كاغذ يا هر محيط بايگاني ديگر). فرآيند آهنگسازي بر اساس استانداردهاي آهنگسازي (فرمولها و قواعد) به پيش مي رود. به همين خاطر درك زيباشناسي حاصل از قواعد خود نقش كنترلي را ايفا مي كند. در تمام اين موارد، مسئول اجرا و كنترل در فرآيند، خود آهنگساز بوده و اوست كه تلاش مي كند، محصولي زيبا توليد نمايد.

فرآيند اجراي موسيقي:

در اين فرآيند ورودي مي تواند صفحات نت يك قطعه يا اطلاعات بايگاني شده در ذهن باشد. در اجراي موسيقي سعي در عدم تغيير ساختار كلي اطلاعات ورودي است.
اين اطلاعات در سيستم عصبي و مغز فرد تبديل به تصوير موسيقايي شده، ضمنا مي توان تغييراتي را در حالات بياني ساختار كل (از نظر نوانس، ديناميسم و ...) ايجاد كرد. زير فرايندهاي موجود در اين فرايند عبارتند از:
- زيرفرايند تصويرسازي (مجموعه فعاليتهاي روانشناختي - فيزيولوژيك در ساخته و پرداخته كردن ورودي ها به تصوير موسيقايي و ارسال پيامهاي عصبي)
- زيرفرايند آكوستيك (مجموعه فعاليتهاي تبديل كار حاصل از انرژي عضلاني به انرژي صوتي و توليد صوت توسط ساز يا حنجره و انتقال انرژي صوتي توسط هوا به گوش شنونده)
- زيرفرايند درك صدا توسط شنونده و نوازنده (مجموعه فعاليتهاي حاصل از ارتعاش پرده گوش و تبديل انرژي مكانيكي حاصل به پيام عصبي و آناليز آن توسط سيستم عصبي و مغز و ايجاد حس زيباشناسانه و روانشناختي)
فعاليت هاي كنترلي اين فرايند عبارت است از: نقش رهبر اركستر - حس كلي گروه - درك توسط نوازنده - حس شونده.
فعاليتهاي كنترلي در اين فرايند آن را به سمت توليد محصول هر چه زيباتر (از نظر بيان موسيقايي، هماهنگي با گروه و ...) هدايت مي كنند.
به اين ترتيب مي توان طرح ورودي و خروجي هاي زير فرايندهاي فرايند اجراي موسيقي را در شكل بالا مشاهده نمود.

فرايند بداهه نوازي موسيقي:

ساختار كلي اين فرايند تركيبي از فرايند آهنگسازي و اجرا مي باشد و طرح كلي فرايند نيز مانند طرح فرايند اجراي موسيقي است.
تمام اطلاعات حاصله از سه فرايند فوق الذكر در سيستم عصبي نوازنده و شنونده بايگاني مي گردد. از مجموع مطالب بالا چنين بر مي آيد كه فرايند موسيقي (بخصوص اجرا و بداهه نوازي) به دليل تعاملات در لحظه بين نوازنده و محيط اطرافش، داراي سيستمي باز مي باشد كه در آن سيستم، زيرفرايندها و فعاليتها داراي توالي خاص و سلسله مراتب گونه مي باشند. هدف از انجام فرايند موسيقي تامين نياز روانشناختي و زيباشناسانه نوازنده (به عنوان مسئول فرايند و مشتري فرايند) و شنونده (به عنوان مشتري فرايند) است.
جالب است كه بدانيم در اين فرايند مسئول فرايند خود نيز به نوعي مشتري فرايند محسوب مي شود.

ماهنامه هنر موسيقي/ شاهين مهاجري