0
تحليل كمپاس هاي 12 ضربي در موسيقي فلامنكو
از آنجا كه كمپاس هاي 12 ضربي در فلامنكو پر كاربردترين و بزرگترين زير گروه كمپاس ها را تشكيل مي دهند و بسياري از دستگاههاي فلامنكو ، تحت عنوان خانواده سولئارس، ساختار بنيادين كمپاس شان را ، كمپاس هاي 12 ضربي شكل مي دهد ، در اينجا به بررسي اين نوع كمپاس تحت عناوين زير مي پردازيم .
»» نكات مقدماتي
» منه مونيك هاMnemonics
» آناكروزيس (Anacrusis)و رِدوبله(Redoble)
» كمپاس سولئارس
1- كمپاس 12 ضربي با شروع در ضرب 1
2- كمپاس 12 ضربي با شروع در ضرب 12
» مقايسه انواع تاكيد گذاري
» انتقال(Transposition)
» ارتباط با بولرياس
دستگاه هاي خانواده سولئارس Soleares ، Solea
سولِئارس ، بولِرياس ، آلگرياس ، كانتينياس ، كاراكولس ، ميرابراس ، روساس ، رومراس .
»» نكات مقدماتي
واحد اساسي ريتم در فلامنكو نت سياه است كه مي تواند يك تيك ساعت در نظر گرفته شود. تمپو Tempoسرعت اجراي ريتم است و بوسيله تعداد نت هاي سياه (يا مجموع نتهاي معادل) كه در دقيقه نواخته مي شوند ، مشخص مي شود . وقتي كه وزن يك ميزان مشخص باشد ، ما مي توانيم براي بوجود آوردن دوره هاي متنوع كمپاس ، از ضرب شماري نت هاي سياه استفاده كنيم .
براي واحدهاي ريتميكي كه در دوره هاي شامل دستجات نتها يا دوره هاي بزرگتر (مانند توالي جملات آكورديك ، حركات آهسته دست و پاي رقاص يا جملات كشيده آوازي) تكرار مي شوند ، ضرب شماري لازم است. اگر بخواهيم يك ضرب را به واحدهاي كوچكتر زماني تقسيم كنيم، همراهي با اين واحدهاي كوچك بوسيله اداي كلمات مشكل خواهد بود . به همين دليل براي اجراي دستجات نتها معمولاً از منه مونيك ها Mnemonicsاستفاده مي كنند
موسيقيدانان هندي طرز بيان كليه ريتمهاي كاربردي را با دهانشان ، قبل از به دست گرفتن هرسازي ، به درستي فرا مي گيرند
»» منه مونيك ها Mnemonics
همچنان كه در مورد رقص ، نت نويسي استانداردي وجود ندارد ، در مورد منه مونيك ها نيز قاعده و قانون خاصي براي اجرا نيست . ولي در ادامه متن گونه هاي پركاربردي از منه مونيك هاي فلامنكو آمده است :
نتهاي تكي : دام / ديم / دا .
نتهاي دوتايي يا دوبله : دام دي / ديم دا / ديم دي .
نتهاي سه تايي يا تريپله : دام دي ري / ديم دا دا .
نتهاي چهارتايي يا كوادروپله : دام دي ري دي / ديم دا دا دا .
نتهاي شش تايي يا سكستوپله : دام دي ري ، دام دي ري / ديم دا دا ، ديم دادا .
البته شما آزاد هستيد كه منه مونيك هاي متفاوتي را براي اجراي تكنيكهاي ضربه اي متنوع بكار بريد . بطور مثال براي راسگوادو ها و كاستانتِ پيوسته (رگباري) و هر نوع چرخــش در رقــص مي توان از « ريا » استفاده كرد
يك رِدوبله يا وويلتا ممكن است بصورت «دا ريا دا» يا «دام دي ري دام» بيان شود
قبل از اينكه به ادامه بحث بپردازيم ، به علايم زير كه جهت نت نويسي قرار دادي در اين متن آورده شده اند ، توجه كنيد تا درك مطالب آتي راحت تر باشد :
»» براي مشخص كردن ضرب تاكيد دار استفاده شده است.
»»كسر ميزان يا ريتم را نشان مي دهد .
»» علامت تكرار ميزان مربوطه است.
»» سكوت يا عدم اجراي يك نت يا ضرب .
نكته :
اگرعلامت پرانتز همراه با تاكيد باشد مانند(*12) ، يعني انتخاب اجراي تاكيدي يا سكــوت ، سليقه اي است و به عهدة اجرا كننده مي باشد .
»» در موارديكه يك ضرب يا دستجات نتها را بخواهيم تكرار كنيم ، آورده مي شود .
»» آناكروزيس(Anacrusis) و رِدوبله (Redoble)
در مبحث ريتم در فلامنكو دو مفهوم كليدي وجود دارد كه براي درك بقيه مفاهيم مرتبط با ريتم ، حتماً بايد آنها را به درستي بشناسيد . اين دو مفهوم عبارتند از : آناكروزيسAnacrusisو ردوبلهRedoble
آناكروزيس شامل يك سري از نت هاي با تاكيد اندك (شدت كم در اجرا) يا تكنيك هاي خاصي است كه درست تا نت انتهايي يك دوره ادامه مي يابند و باعث افزايش قدرت بيان و حس تاكيدي نت انتهايي يا جمله پاياني دوره مي شوند . ردوبله را در ارتباط با آناكروزيس و با يك مثال مي توان درك كرد :
براي ريتم خواني فرض كنيد كه از لفظ «دام دي ري دامب» با تاكيد روي «دامب» (*) استفاده مي كنيد . در اينجا «دام دي ري» آناكروزيس (يك تريپله يا سه بردو) است و «دامب» ضرب انتهايي تاكيدي مي باشد :
اگر سرعت ، معادل دو شماره در هر ضرب باشد (دو نت چنگ در هر ضرب) ، ردوبله ، يك دورة تناوب دو شماره اي (از ضرب 7 به 8 در يك دورة 12 ضربي) خواهد داشت :
اگر آناكروزيس دو قسمتي باشد ، دورة ردوبله ، 3 ضربي خواهد بود (روي شماره هاي 1 و 2 و 3 در يك دوره 12 ضربي) :
يك ردوبـله (از لحـاظ زمـانـي) تقريبـاً همـاننــد راخئو در گيتار يـا يـك چرخـــشVueltaدر رقص مي باشد . تمپوي اين تكنيكها در اغلب اوقات هنگام اجرا دو برابـر مـي شود . توجه كنيد :
دامب ري دي دام ري دي دام ري دي دامري دي دام « دامب ري دي دام ري دي دام « دامبري دي دام
يك ميزان كه خودش با خطوط عمودي بخش بندي مي شود ، طول زمان يك جمله ريتميك (ملوديك ، كوروگرافيك و …) را قسمت بندي مي كند . نحوة تقسيم بندي طول يك جمله را كسر ميزان تعيين مي كند . كسر ميزان ، بيانگر ارزش زماني پايه و تعداد ضرب هايي است كه در هر ميزان وجود دارد .
كسر ميزان براي كليه ميزانهاي يك قطعه مشترك است ، مگر اينكه در جاي خاصي تغيير كند ، كه ذكر مي شود .
در متن آتي ، پرانتز هاي دور شماره هاي ضرب ، نشان دهندة سكوت ، استراحت (كشش نت قبل) و گاهي ضربهاي بدون تاكيد هستند . بطور مثال درتوالي : (12) (11) 10 ، ضربهاي 11 و 12 ، سكوت هستند . همچنين گاهي با پرانتز ، نتي را مشخص مي كنند كه اجراي آن اختياري است كه بستگي به سليقه نوازنده و موقعيت آن نت دارد .
علامت دو نقطه (:) در شروع و پايان يك گروه از ميزانها دلالت بر تكرار آن ميزان يا ميزانها دارد . علاوه بر اين ، ميزانها مي توانند خود به بخشهاي فرعي شامل گروهي از نتها تقسيم بندي شوند . بطور مثال يك ميزان 4/3 كه با نتهاي چنگ بيان مي شود ، 6 نت چنگ خواهد داشت كه بصورت سه دسته دوتايي نوشته مي شوند :
گاهي در فلامنكو در هر ضرب دو نت نواخته مي شود :
يك ميزان 8/6 نيز به 6 نت در دو گروه سه تايي منقسم مي شود :
يا در هر ضرب ، سه نت شمرده مي شود :
علاقه مندي ها (Bookmarks)