0
دوستان سه تار نواز قبل از اینکه به این موضوع بپردازم باید یه سلسله سبک هایی رو با هم مرور کنیم و انواع صدا ها رو با هم بسنجیم :
چه نوع سه تاری دوست دارید ؟؟
تاریخچه ی نوازندگی سه تار نوین می شه گفت تقریبا با استاد عبادی شروع شد ... گرچه درویش خان بزرگ هم زحمات زیادی کشیدن اما اونچه که برای نسل ما ملموسه و دین بزرگی بر گردن اونا داریم از نسل استادان عبادی و هرمزی و فروتن و صبا و ... شروع می شه تا سبک های پایه ای نوین . این روال تو هر سازی معموله . اما متاسفانه چون به قوال استاد شعاری « هنوز قابلیت های صدایی سه تار در ارکسترال (چه ایرانی چه غیر ایرانی) شناخته نشده » استفاده همه گیر از این ساز تقریبا رو به انحطاط در حال حرکته و بیشتر افرادی که این ساز رو می زنن یا باید در اجرا به تکنوازی بپردازن یا اینکه در کنج خلوت خودشون طنین الهیشو بشنون ... به فرض موقعی که در یک ارکسترال می تونیم یک تار رو جایگزین سه تار کنیم آیا هرگز بالعکس این کار رو خواهیم کرد ؟ نکته غلط تر اینه که برخی ها سه تار رو ساز مستقلی نمی دونن (همونطور که برخی شیرین عقل ها تا چند سال پیش اجازه ی ورود به دانشکده با ساز تخصصی سه تار رو نمی دادن) و اونو تاری می دونن که خفش کردن ! تار کوچولو ! مینی تار ! و جالبه که برای برخی تشخیص صدای این دو امکان پذیر نیست... درسته که شباهت های طنینی و انطباق نواک ها و رنگ ها خیلی تو این دو ساز مشهوده اما باید قبول کنیم : ما سه تار زن ها طوری سه تار رو می زنیم که تار رو ... یعنی در واقع این قابلیت های تاره که روی سه تار پیاده می کنیم ... همون کاری که آقای ساکت شورشو در آوردن ... وقتی سه تار می زنن در واقع همون تار می زنن ! فقط با ناخن ! یعنی ما تا بحال نه تنها این مرز تفکیک بین تکنیک های نوازندگی منحصر به فرد در سه تار رو از نزدیک ترین ساز به اون یعنی تار جدا نکردیم بلکه بعضی جاها سعی در آمیزش مرزها هم داشته ایم . اینکه نابغه ای مثل استاد علیزاده بتونه هر دو این ساز ها رو از یک مقطع به طرز شگفتی پرش بده و سطحشونو ببره بالا کار هر کسی نیست! همونطور که شما وقتی سه تار نوازی استاد رو با تار نوازی استاد می شنوین هیچ وجه اشتراکی در تکنیک ها و ... نمی بینین ! و این مشکل خیلی از همه ی بزرگانه ... که نذاشته صدای سه تار اون طوری که شایستشه و قابلیت هایی که داره بین ساز های دیگه مرسوم باشه .
اما از بحث اصلی دور نشیم ... دوستانی که سه تار نوازی اساتید بزرگ رو گوش کرده باشن بی شک فهمیدن که همه ی این صدا ها از یک نوع ساز در نمی یاد ! یعنی سه تار های متفاوت و بعد از اون سبک ها متفاوت باعث شده که مثلا ما از استاد ذوالفنون یک انتظار و از استاد لطفی انتظار دیگه ای داشته باشیم . اساتید سه تار رو از لحاظ آوا و رنگ کلام به دو نوع : نرم صدا و لَخت و پرصدا وDynamic تقسیم می کنن . صدایی که از ساز اساتیدی مثل : ذوالفنون و عبادی و هرمزی و در نزدیکتر بابایی و ... در میاد صدایی متفاوت تر از صداییه که از سازهای قوی و کوبنده ای مثل استاد فروتن و علیزاده و شعاری و ... در میاد ... یعنی نوانس صدایی که بصورت نرم از ساز استاد ذوالفنون (که شاخص ترین نوع سه تار نرم صدا رو داره و شاگردانی به همین سبک و سیاق هم پرورش داده و میده) درمیاد در نوبت اول به ساخت ساز ایشون بستگی داره ... یعنی اگه ساز ایشونو به استاد علیزاده بدی و بگی هفت ضربی معروف چهارگاهتونو با این بزنین دست به ساز نمی زنه ! و با العکس اگه ساز Pro Action استاد علیزاده رو به استاد ذوالفنون بدی و بگی ضربی حجاز مشهورتون رو با این بنوازین چپ چپ به شما نگاه خواهد کرد !!! تفاوت ها را ببینید ! مطمئنا همه می دانیم که این سبک و نوع یادگیری و آمیزش ها و حس های درونی اساتید هست که نوع سازشونو تعیین می کنه و اون هار وادار می کنه که بر طبق امیال دست و پنجه شون چیزی رو که می خوان بزنن رو بزنن . ضمنا لازم به ذکره که این طبقه بندی فشرده در خیلی از موارد صادق نیست و ممکنه مثلا استادی مثل استاد هرمزی یا شاگردشون استاد جنگوک روش های ترکیبی و ساز به خصوصی رو استفاده کنن . اما در کل نکته ی مشهودی که هست از نوع کاسه و ارتفاع سیم ها از کاسه و ارتفاع خرک (که اکشن ساز رو تعیین می کنه) و ترکه بندی و فاصله ی سیم ها از همدیگه همه و همه دست به دست هم می دن تا اینکه ما بتونیم صداهای مختلفی رو در سه تار بشنویمو باب میل خود و استادمون سازمون رو انتخاب کنیم و شیوه ی نوازندگی خودمون رو هم تعیین کنیم .
لازم به ذکره که شاید تشخیص این سبک ها و نوع صدا ها برای افرادی که تازه با ساز سه تا آشنا شدن کار آسونی نباشه اما حتما بهشون کمک می کنه تا استقلال نوازندگی پیدا کنن (دوستان برای اطلاعات بیشتر می تونن به ویدئوی کنسرت پژوهشی استاد شعاری در کرج مراجعه کنن و بصورت تصویری و شنیداری از گفته های ایشون بهره مند بشن .)
حالا سوالی که من از شما دارم اینه که شما کدوم سبک ها رو می پسندین و از کدوم نوع ساز استفاده می کنین ... یا دوست دارین استفاده کنین ؟
علاقه مندي ها (Bookmarks)