نقل قول : نحوه نوازندگي سه تار صبا

[AliB]

دوستان عزیزم سلام
دیشب در حین گشت و گذار در نت به سایتی برخوردم که این مطلب درباره ی شیوه ی سه تار نوازی استاد صبا را نقل کرده بود، با خواندن آن به این نتیجه رسیدم که در عین کوتاه بودن آن ،حاوی مطالب جالب ، مهم و کلیدی در باره ی ظرایف شیوه ی نوازندگی استاد صباست. مناسب دیدم که برای دوستانی که قبلا این مطلب را شاید ندیده باشند اینجا نقل کنم :

نحوه نوازندگي سه تار صبا

صبا به پوزيسيون صحيح دست معتقد بود و آن را توصيه مي کرد.
صبا به وضع قرار گرفتن انگشت ها بر روي دسته سه تار و دست راست بر روي صفحه سه تار اهميت خاصي قائل بود.
چون دسته سه تار معمولا بلندتر از دسته تار است طبعا در سه تار پرده ها فاصله بيشتري پيدا ميکنند و به مناسبت اينکه دسته سه تار نازک تر از دسته تار است در دست گرفتن سه تار و وضع انگشتان بر روي ان مشکل تر و حساس تر مي شود. علاوه بر اين چون در سه تار(بر خلاف تار که ظاهرا مضراب در ان نقش موثري دارد) کار پنجه مهمتر از مضراب است و مقداري از کار مضراب را پنجه انجام مي دهد و به خصوص به جهت انکه در سه تار با پنجه کاري به قطعه حالت داده مي شود وضع قرار گرفتن دست بر روي سه تار مورد توجه قرار مي گيرد.
صبا با دست چپ سه تار را به قسمي مي گرفت که پنجه براي اجراي قطعات مخطلف امادگي داشت. گاهي در بعضي چهار مضراب ها انگشت شست را از پشت بر روي دسته سه تار مي اورد و از طرف بالا پرده ها را مي گرفت.
صبا دست راست را در فاصله معيني بين خرک و دسته بر روي صفحه سه تار مي گذاشت و برخلاف عده اي از نوازندگان که در وقت نواختن انگشتان دست راست را ازاد مي گذارند صبا انگشت وسط را بر روي صفحه سه تار تکيه مي داد. اين تکيه گاه براي اجرا کردن مضراب هاي چپ و راست صبا تمام حساب داشت و اگر چند ساعت متوالي سه تار مي نواخت يک مضراب چپ و راست ان بي قاعده نبوده و ضروري به نظر مي رسيد.
صبا انگشت سبابه را بيشتر از ساير نوازندگان خم مي کرد و به سمت کف دست مي برد و در نتيجه از برخورد ان با سيم صداي لطيفتري بر مي خاست.
صبا پوزيسيون دست راست را هرگز عوض نمي کرد و دست خود را بر روي صفحه سه تار حرکت نمي داد و کاري را که بعضي از نوازندگان با جلو و عقب بردن دست به سمت دسته و خرک سه تار مي کنند صبا با قوي و ضعيف نواختن مضراب هاي چپ و راست به بهترين وجهي انجام مي داد.
در وقت نواختن چهار مضراب ها بدون انکه پوزيسيون دست [راستش] عوض شود انگشت صبا با قدرت و چابکي خاصي به سيم بم بالا مي خورد و در فضا خطي بيضي مانند ترسيم مي کرد که واقعا تماشايي بود.

منبع: ياد نامه ابوالحسن صبا علي دهباشي